Artykuł ukazał się w czasopiśmie Radioamator i Krótkofalowiec 1964/03


 W numerze 12/60 "Radioamatora" zamieszczono wzmiankę na temat inwertora fazy o dużym wzmocnieniu. Zainteresowałem się zaletami tego układu, a przede wszystkim dużym wzmocnieniem i zastosowałem go w budowanym przez siebie wzmacniaczu; obecnie chcę się podzielić uzyskanymi wynikami.

 Na wstępie zaznaczam, że wzmacniacz, którego parametry pomierzyłem po wykonaniu, zmontowałem metodą laboratoryjną, bez przestrzegania zasad prawidłowego rozmieszczenia elementów i montażu elektrycznego. Przy właściwym i starannym wykonaniu wyniki będą niewątpliwie lepsze.

 W założeniu wzmacniacz miał dostarczać mocy ok. 18W; jego schemat przedstawiony jest na rysunku.


Schemat ideowy wzmacniacza wysokiej jakości

 Pomiary przeprowadzono dla stwierdzenia mocy nominalnej, zniekształceń nieliniowych, poziomu szumów własnych oraz przebiegu charakterystyki.

 Wspomniane w w/w artykule 200-krotne wzmocnienie inwertora nie jest słuszne przy załączonej gałęzi sprzężenia zwrotnego. Natomiast przy odłączonym sprzężeniu zwrotnym wzmocnienie to jest rzeczywiście duże i w danym przypadku osiągało wartość około 250. Przy załączonej gałęzi sprzężenia zwrotnego gwałtownie maleje i zależy w dużym stopniu od wartości napięcia zwrotnego (wartości oporności w gałęzi tego sprzężenia). Na przykład, przy oporniku 100kΩ wzmocnienie inwertora jest 25-krotne. Oczywiście zmienia się i czułość na wejściu wzmacniacza, jak również zniekształcenia i poziom szumów.

Wyniki pomiarów modelowego wzmacniacza przedstawiają się następująco:

  • Gałąź sprzężenia zwrotnego odłączona
    • Moc wyjściowa  10W
    • Czułość wejśćia 20mV przy f = 1000Hz
    • Napięcie zmienne na siatkach lamp końcowych 5V
    • Ujemne napięcie siatki, mierzone na oporniku katodowym lamp końcowych -10V
    • Zniekształcenia nieliniowe przy 10W i f = 1000Hz 3.5%
    • szumy własne -45dB
  • Sprzężenie zwrotne włączone
    • Moc wyjściowa 10W
    • Czułość 220mV
    • Zniekształcenia nieliniowe 0.8%
    • Szumy własne -65dB

 Charakterystyka odtwarzania jest prawie liniowa od 80Hz do 12kHz, co stanowi bezsprzecznie zaletę układu. Przebieg taki osiąga się bez trudu, co stwierdziłem na kilku egzemplarzach wzmacniaczy. W badanym egzemplarzu uzyskano następujący przebieg charakterystyki:

 Transformator wyjściowy został nawinięty na rdzeniu stosowanym w odbiorniku TATRY. Uzwojenie pierwotne składa się z dwóch sekcji po 1000 zwojów drutu 0.2mm w emalii. Między sekcjami tego uzwojenia nawinięte zostało uzwojenie wtórne, składające się z 90 zwojów drutu 0.7mm. Oporność wyjścia głośnikowego wynosi 15Ω, a przeniesiona na stronę pierwotną (między anodami lamp EL84_ - 8000Ω. Wartości pozostałych elementów wzmacniacza podane są na schemacie.

inż. Jan Zimowski

Komentarze obsługiwane przez CComment